Een waarlijk Liefde-vol voornemen voor 't nieuwe jaar: "Ik sluit vrede met mezelf"

Ben jij zoals ik en ontvang jij soms (of vaak) bezoek van de 'criticaster' in jezelf? Een stem die altijd wel iets heeft te melden over wat er niet deugt aan je? En hoe ga jij daarmee om?

Ik vermoed dat velen van ons denken dat het gewoon is om zo'n compagnon te hebben. En dat het gewoon is dat je daar, meer dan je lief is, mee in de weer bent. Maar is dat zo?

In deze blog wil ik graag onderzoeken hoe waar dat is. Want al voelt dat wat de criticaster je vertelt nog zo echt, diens boodschap is daarmee nog niet waar.

De vorige blog - waarin we even een bezoekje brachten aan een virtuele werkelijkheid waar ze handzame modelletjes aanboden van het 'Aardse Fysieke Lichaam' - was bedoeld als een serieuze grap met een ware ondertoon. Die ondertoon wilde ons eraan herinneren dat we niet ons aardse lichaam zijn. Dat dat slechts een handzame 'gadget' is voor wat we 'niet-fysieke wezens' noemen. Je kunt zo'n kostuum als het ware aantrekken op het moment dat je graag een 'rondje aarde' wilt doen. Maar wij 'menselijke wezens' zijn iets heel anders, dan dat wat ons aardse kostuum ons voorspiegelt. En daarover gaat in de kern deze blog. In de hoop dat we onszelf - op de drempel naar een nieuwe cyclus in deze aardse werkelijkheid - er steeds weer aan herinneren wie we werkelijk zijn. Wat de criticaster in ons ook te melden heeft. En hoe echt het ook klinkt.

Compassie kunnen hebben met onszelf en anderen, is een grote levenstaak. En ik vermoed de enige weg waarlangs we steeds meer vrede van binnenuit kunnen ervaren in onze vaak niet vredige wereld. En misschien is daarom 'de herinnering aan wie we werkelijk zijn' - en die steeds maar weer verversen - wel de meest duurzame gift die je aan jezelf kunt geven zo aan het begin van deze nieuwe cyclus.

HET VRIENDELIJKE UNIVERSUM

Een van de vorige blogs begon met een uitspraak van Einstein. Ik wil die ook nu graag weer gebruiken als basis voor hoe we meer zicht kunnen krijgen op ons 'binnenwerk'. Juist in deze tijd waar we als mensen vaak zo kunnen verlangen naar harmonie, compassie en vrede.

Einstein stelde zichzelf de vraag: Is het universum vriendelijk?

En hij voegde daaraan toe:

"Ik denk dat dit de meest belangrijk vraag is, waarmee de mensheid geconfronteerd wordt. Het is de eerste en meest basale vraag die alle mensen voor zichzelf moeten beantwoorden. Want als we beslissen dat het universum onvriendelijk is, dan zullen we onze technologie, onze wetenschappelijke ontdekkingen en onze natuurlijke bronnen inzetten om macht te verkrijgen. Om daarmee muren te bouwen waarmee we de onvriendelijkheid van het universum proberen af te weren. Om steeds grotere wapens te maken om alles wat 'onvriendelijk' is te kunnen vernietigen. Om zo te proberen onze veiligheid te bewerkstelligen. Ik denk dat we in een fase belanden, waarin we technologie gaan gebruiken om onszelf compleet te isoleren en/of onszelf in dat proces te vernietigen.

Als we besluiten dat het universum neutraal is - en dus niet vriendelijk noch onvriendelijk - dan speelt God* als het ware een potje dobbel met het universum. En dan zijn wij niets anders dan slachtoffers van een willekeurige worp. Onze levens hebben geen werkelijk doel noch enige betekenis.

Maar als we besluiten dat het universum vriendelijk is, dan zullen we onze technologie, onze wetenschappelijke ontdekkingen en onze natuurlijke bronnen gebruiken om instrumenten en modellen te maken. Daarmee kunnen we het universum begrijpen. Want in het begrijpen van de werking en van de motieven van het universum zullen we ook werkelijke macht en veiligheid ervaren.

God dobbelt niet."

* Einstein bedoelde met het woord God niet te zeggen dat er een verheven mens ergens in de hemelen zou wonen die aan het universum bouwt, maar hij gebruikte het begrip God voor een intelligente, creatieve kosmische kracht.

Of je ergens in je binnenste kunt ervaren dat het universum vriendelijk is, of dat je dat juist niet ervaart, zou wel eens erg samen kunnen hangen met de plek waar je wieg heeft gestaan de eerste 18 maanden van je leven. De vriendelijkheid van het universum toont zich dan zich vooral in of ons plekje een plek is, waar we 'echt thuis kunnen zijn'. De mate waarin dat wel of juist niet zo is, bepaalt ons vertrouwen in de vriendelijkheid van de mensen om ons heen, en dus de wereld waarin we aangekomen zijn en dus het universum waar we deel van uitmaken.

GROTE DRIJFVEER

Het zoeken naar en vinden van een plek waar je je thuis voelt is en blijft voor de meesten van ons dan ook een grote drijfveer in vorm en richting geven aan ons leven. Hoe we dat doen hangt samen met die ene grote ervaring die we opdoen in dat allerprilste begin van ons leven. Want dan leren we over de voorwaarden, die er al dan niet worden gesteld aan ons welkom zijn. Was je bijvoorbeeld welkom toen je als baby veel moest huilen? Was je welkom toen je vooral een driftkikker bleek te zijn? Was je welkom als je niet wilde lachen op het gewenste moment?

De meesten van ons zullen mensen om zich heen hebben gehad (opvoeders), die ook een dergelijke socialisering hebben gehad. En die dus zelf hadden geleerd dat er voorwaarden zijn waar je aan moet voldoen wil je welkom zijn. En op basis van die voorwaarden ontwikkelden zij strategieën, die hun succes op 'acceptatie' in deze wereld vergroten. En het is de overlevering van die strategieën, die uiteindelijk ook weer een groot deel onze 'identiteit' gaan bepalen. Dat gebeurt dus heel vaak vanuit de beste bedoelingen.

Tegelijkertijd is het onze aangeleerde identiteit, die de criticaster graag gebruikt om zich te kunnen laten horen: hoe zie ik eruit (goed/niet goed), wat is mijn status (hoog/laag), hoe slim ben ik (niet/wel) etc. Daar waar we niet voldoen aan de standaard die we (aangeleerd) hebben, heeft de criticaster ruim baan. En dat is ook precies waar de wortel van al ons lijden te vinden is, want:

• als ik niet voldoe (= mijn strategieën werken niet)

• dan word ik niet geaccepteerd

• dan heb ik geen thuis (= in ideale zin een gemeenschap van mensen, waar ik kan zijn en (op)groeien door vallen en opstaan en waar ik dus niet bang hoeft te zijn om te falen).

Ik denk dat de meesten van ons het er wel over eens zijn dat de wereld waarin wij nu leven niet veel weg heeft van zo'n gemeenschap in onze mensheid, waar je kunt zijn en groeien door vallen en opstaan. En waar je dus mag falen. Waardoor je je optimaal veilig voelt.

Dus is wat we in grote getale in de wereld om ons heen zien zijn mensen die zich een identiteit vormen op basis van overlevingsstrategieën. En we zijn geneigd om dat gegeven vooral psychologisch te benaderen (gedrag). Maar er is ook een biologische component die van grote invloed is op hoe we ons ontwikkelen. Onze strategieën hangen namelijk samen met de werking van de technologie die je 'ons brein' zou kunnen noemen.

BIZARRE COMBINATIE

De Britse antropoloog Gregory Bateson heeft eens gezegd: "We leven in een tijdperk waarin we als mensen te maken hebben met de bizarre combinatie van dat onze emoties stammen uit het stenen tijdperk. Onze geloofsystemen komen uit de middeleeuwen. En we beschikken over technologie, die Goddelijke krachten evenaart".

Het is een soort van poëtische manier van zeggen dat we onze hersenen kennelijk op een nogal gemankeerde manier inzetten. Zoals we in een eerdere blog zagen, gebruiken we onze hersenen als een instrument om informatie (data) mee te verwerken. En het merendeel van de tijd gebruiken de meesten van ons daarvoor dat deel van de hersenen waar de zogeheten 'amygdala' huist (een amandelvormig orgaan dat ook wel 'de amandelkern' wordt genoemd). Het heeft tot taak om verbanden te leggen tussen data die we oppikken via onze verschillende zintuigen en die te koppelen aan onze emoties. En daarbij is angst (dat wat ons overleven in gevaar brengt) de drijvende emotionele kracht is. Die bepaalt dus hoe we informatie tot ons nemen en hoe we die vertalen in bijvoorbeeld actie/gedrag.

Vandaar dat Bateson zegt dat onze emoties stammen uit het stenen tijdperk, want dat was het tijdperk waarin we alleen maar bezig waren met overleven door doorgaand op drie manieren om te gaan met situaties:

* vluchten

* vechten

* verlammen

In de complexe wereld van vandaag is dat repertoire nogal beperkt. En het is gebaseerd op angst en dus wantrouwen (zowel in onszelf als in anderen). Toch wordt veel van ons gedrag er nog steeds door bepaald (hoezeer wij ook denken dat veel van wat we doen echt rationeel - en dus door de frontale hersenen - bepaald is). En als vervolgens onze geloofsystemen stammen uit de middeleeuwen, dan hebben we daardoor de neiging om autoriteit buiten ons te zoeken. En de macht steeds elders en niet in onszelf te zoeken. Als je die wetenschap combineert met het feit dat we steeds meer nieuwe technieken ontwikkelen, waarmee we Goddelijke krachten kunnen evenaren, dan wordt vanzelf wel duidelijk waarom de wereld functioneert zoals die doet.

TRAINEN VAN JE EIGEN SYSTEEM

En wat ook duidelijk wordt, is hoezeer de uitspraak 'verander de wereld, begin bij jezelf' een waarheid als een koe is. Want dat we geen slachtoffers zijn van een Goddelijk dobbelspel, kunnen we zelf beginnen te ervaren als we die verandering in onszelf inderdaad bewerkstelligen.

Om te beginnen door training van het instrument dat we ons brein noemen. Dat is onze natuurlijke technologie, die we bij binnenkomst in deze werkelijkheid allemaal hebben meegekregen. Niet omdat ons bewustzijn daar huist, want dat doet het niet. Maar omdat het het instrument is, waarmee we intunen op het dataveld waarin we constant verwijlen. De mate waarin je dit bijzondere instrument traint, is dus ook de mate waarin je toegang hebt tot bewustzijn.

Dat is zo heel erg belangrijk omdat onze enige veiligheid uiteindelijk onze werkelijkheid is en hoe we die interpreteren. Als we dat kunnen - voorbij onze geprogrammeerde identiteit - dan kunnen we leren om werkelijk te zijn met wat er is. En kunnen we ondermijnende strategieën (zoals de criticaster die hanteert) anders gaan handelen. Want die strategieen brengen ons steeds verder van dat 'thuis' dat we ons zozeer wensen.

Over het hoe en waarom van die trainingsmogelijkheden gaat de volgende blog. Wellicht kan dat, mocht je naar zoiets op zoek zijn, een opstapje zijn naar een nieuwe manier van leren omgaan met de innerlijke criticaster. Om zo ook steeds meer echt vrede te kunnen sluiten met jezelf. Wat weer een waar Cadeau is aan ons allemaal...